شخص حقیقی وحقوقی

منظور از شخص در اصطلاح حقوقی موجودی است که واجد توانائی دارا شدن حق و التزام تکلیف یا تعهد و نیز اعمال و اجرای آن باشد. قابلیت موجود بر احراز این توانائی را شخصیت نامند. چون حق و تکلیف از موضوعات حقوقی تلقی میشود لذا شخصیت را باین اعتبار شخصیت حقوقی گویند که از آن به اهلیت نیز تعبیر میشود. شخص از لحاظ حقوقی به دو دسته حقیقی ای طبیعی یا عادی و شخص حقوقی یا اعتباری منقسم می‌گردد.


شخص حقیقی یا طبیعی

هر یک از افراد انسانی از مصادیق شخص حقیقی بوده و در جامعه واجد شخصیت حقوقی میباشد. در زمانهای قدیم برای پاره‌ای افراد نظیر برده‌ها در جوامع خاص قائل به شخصیت نبودند.
شخصیت حقوقی افراد انسان با شرط زنده متولد شدن از هنگام انعقاد نطفه میباشد.
نهایت وجود شخص حقیقی، موت حقیقی (وفات) یا فرضی (در مورد غائب مفقودالاثر) یا حکمی (از لحاظ شرعی در مورد مرقد) او می‌باشد. از آنجا که تا زمان تصفیه ترکه، ترکه در ملکیت متوفی باقی می‌ماند و نیز حرمت جسم شخص حتی پس از مرگ ادامه می‌یابد (منع نبش قبر) لذا گروهی براین عقیده‌اند که نوعی شخصیت اعتباری برای شخص پس از فوت وجود دارد.

تبصره ـ غایب مفقودالاثر
"غائب مفقودالاثر کسی است که از غیبت او مدت بالنسبه مدیدی گذشته و از او بهیچوجه خبری نباشد" بنحوی که فوت یا حیات وی محرز نباشد. بمنظور تعیین تکلیف روابط حقوقی سایر اشخاص با شخص غائب قانونگذار احکامی را مقرر داشته است.

شخص حقوقی

شخص حقوقی با اعتباری مجموعه‌ای از افراد انسانی (شخص حقیقی) است که بهنظر نیل به هدف مشترک با یکدیگر همکاری و اشتراک مساعی می‌نمایند، مانند انجمنها و موسسات و یا مجموعه‌ای از اموال می‌باشد که توسط فرد یا افرادی بمنظور معین اختصاص داده شده است مانند موقوفات. قانون بنا به مصالحی با پذیرش شخصیت حقوقی برای این مجموعه‌ها پاره‌ای حقوق و تکالیف مشابه با حقوق و تکالیف اشخاص حقیقی قائل شده است. برخی از خصوصیات اشخاص حقوقی مشابهت نزدیک با خصوصیات اشخاص حقیقی دارد مانند نام، اقامتگاه، دارائی ـ اهلیت و احوال شخصیه. توضیحات فوق منحصراً در ارتباط با اشخاص حقوقی موضوع حقوق مدنی است. در رابطه با سایر اشخاص حقوقی نظیر اشخاص حقوقی موضوع حقوق عمومی یا حقوق تجارت و غیره به تالیفات مربوطه مراجعه شود